.png)
سومین جلسه‌ی هشتمین شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ایران به انتخاب اعضای هیأت مدیره‌ی جامعه اختصاص داشت. در این جلسه که در تاریخ 22 آذرماه برگزار شد، با اکثریت آرا آقای فرهاد پناهی به‌عنوان دبیرکل و رئیس هیأت مدیره‌ی جامعه و آقایان محمدهادی افشاری و بابک پوربهرامی به عضویت در هیأت مدیره برگزیده شدند.
به مناسبت این انتخاب، در گفت‌وگویی با دبیرکل جدید جامعه برنامه‌های ایشان در این سمت را جویا شدیم. گفتنی است آقای فرهاد پناهی سابقه‌ی 30 سال فعالیت حسابرسی دارد و پیش از این عضویت در هیأت عامل و قائم‌مقام مدیر عامل سازمان حسابرسی، تدریس حسابرسی در دانشگاه‌ها و عضویت در کارگروه «قوانین و مقررات » و همکاری با کارگروه «کنترل کیفیت» را عهده‌دار بوده‌اند.
ممنونم. قبل از هر چیز باید از زحمات تمامی اعضای هیأت مدیره‌ی جامعه طی بیش از دو دهه فعالیت سپاسگزاری کنم. طبعاً تلاش من متمرکز بر استمرار برنامه‌های پیگیری شده توسط همکارانم طی دوره‌های اخیر است. برنامه‌های دبیرکل وهیأت مدیره اساساً متکی بر چشم‌انداز و راهبردهای کلان جامعه و در چارچوب وظایف پیش‌بینی شده در اساسنامه‌ی جامعه است.
در چنین چارچوبی، تمامی برنامه‌ها باید با هدف تنظيم امور و اعتلای حرفه حسـابداري و حسابرسـي در كشور و نظارت حرفه‌اي بر كار حسابداران رسمي به شیوه‌هایی باشد که در چارچوب مقررات موجود، اساسنامه‌ی جامعه و برنامه و چشم‌انداز مصوب شورای عالی دیده شده است.
مهم‌ترین راهنما در تدوین برنامه‌ها رعایت و تحکیم استقلال حرفه‌ای حسابرسان است. یعنی باید تلاش کنیم شرایطی فراهم بیاوریم که در آن به بهترین نحو رأي حسابرس دربـاره‌ی يك موضوع، منحصراً بر مبناي قضـاوت حرفه‌اي‌اش باشد. طبعاً برای تحقق استقلال حرفه‌ای و رعایت آیین رفتار حرفه‌ای باید الزاماتی فراهم باشد. این الزامات هم درون حرفه‌ی حسابرسی و هم در محیط کلان فعالیت حسابرسی قرار می‌گیرد.
می‌دانیم هدف از تشكيل جامعه تنظيم امور و اعتلاي حرفه حسـابداري و حسابرسـي در كشور و نظارت حرفه‌ای بر كار حسابداران رسمي است و مهم‌ترین ابزار آن تشکل حسابداران رسمی است.
در این چارچوب ما باید وضعیت اعضای این تشکل حرفه‌ای را که عمدتاً در قالب مؤسسات حرفه‌ای عمل می‌کنند بررسی و آسیب‌شناسی و برمبنای آن راهکارهای بهبود وضعیت و عملکرد اعضا را دنبال کنیم. این اقدامات درون‌سازمانی است و منجر به پویایی و اتکا و اعتماد بیشتر به جامعه خواهد شد. بر این مبنا، رئوس برنامه‌های بنده به شرح زیر است:
مؤسسات حسابرسی قلب تپنده‌ی این جامعه‌ی حرفه‌ای هستند که الزامات قانونی موجود وظایف سنگینی بر دوش آنها گذاشته است. برای این که این مؤسسات قادر به انجام این وظایف باشند باید از استقلال حرفه‌ای و تداوم فعالیت برخوردار باشند. این تداوم فعالیت متکی بر پایداری شراکت حرفه‌ای آنها و شکل‌گیری مؤسسات بزرگی است که از توان حیات درازمدت به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی برخوردار باشند. این موضوع در کشورهای پیشرفته تجربه شده است.
موضوع ادغام را باید در چارچوب شرایط خاصی که نخستین ادغام‌ها در آن شکل گرفت بررسی کرد. در مقطع پسابرجام و قبل از بازگشت تحریم‌های اقتصادی دیدگاهی وجود داشت که به ایجاد مؤسسات بزرگی تمایل داشت که قابلیت شراکت با مؤسسات حرفه‌ای بین‌المللی داشته باشد. می‌دانیم در سال‌های بعد شرایط محیطی کاملاً تغییر کرد.
اما مستقل از این امر، تشکیل مؤسسات بزرگ‌تر از طریق ادغام مؤسسات حسابرسی یکی از راهکارهایی است که به نفع تداوم فعالیت مؤسسات حسابرسی است و به استقلال رأی حسابرس یاری می‌کند و جامعه باید از چنین روندی حمایت کند.
می‌دانید که مؤسسات حسابرسی عضو جامعه متشکل از حداقل سه شریک هستند که بايد حسابدار رسمي شاغل باشند. یکی از مشکلات مؤسسات حسابرسی که هم تداوم فعالیت آنها را دشوار ساخته و هم در عمل بر روی استقلال حرفه‌ای حسابرس می‌تواند تأثیر منفی داشته باشد، ناپایدار بودن شراکت در مؤسسات حسابرسی است. ما دایماً شاهد تغییر شرکا بوده‌ایم و این وضعیت بی‌ثباتی در مؤسسات ایجاد می‌کند. در این زمینه باید بیشتر متمرکز بشویم. برای پایدارسازی شراکت حرفه‌ای و پیشگیری از وقوع اختلاف بین شرکا، همکاران‌مان باید از همان بدو امر از خدمات مشاوران حقوقی بهره گرفته و داوران مرضی‌الطرفینی برای حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی کرده باشند. این امر هم به نفع مؤسسات است و هم به نفع کل جامعه‌ی حرفه‌ای ما.
معضل دیگری هم که به وضعیت مؤسسات حسابرسی ما آسیب زده است معضل سرمایه‌های انسانی در این مؤسسات است. همان‌طور که می‌دانید کارکنان حرفه‌ای مؤسسات حسابرسی کم‌تر به حضور درازمدت در مؤسسه تمایل دارند. این امر هم دلایل مالی دارد و به سبب سختی شرایط شغلی است و در میان مؤسسات مختلف مشترک است. به این منظور بایستی بسته‌های تشویق و ارتقای شغلی را برای کارکنان حرفه‌ای مؤسسات پیش‌بینی کرد. تا به این ترتیب استمرار فعالیت حرفه‌ای در یک مؤسسه واجد چشم‌انداز مثبتی برای شاغلان آن باشد. بار اصلی حرفه بر دوش کارکنان حرفه‌ای مؤسسات است و باید حداکثر تلاش‌مان را برای حفظ سرمایه‌های انسانی مؤسسات انجام دهیم.
مسأله‌ی دیگر که به تداوم فعالیت مؤسسات کمک می‌کند این است که در شرایط کنونی خدمات حسابرسی و بازرسی قانونی عمده وظایف و یا حتی تنها وظیفه‌ای است که مؤسسات انجام می‌دهند. اما تجارب مؤسسات موفق جهانی گویای طیف وسیع و متنوع فعالیت‌هایی است که مؤسسات حسابرسی انجام می‌دهند. به اتکای این تجربه، باید سایر وظایفی که در اساسنامه پیش‌بینی شده مثل مشاوره‌ی مدیریت، طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های مالی، خدمات مالی و حسابداری و مالیاتی، ارزیابی سهام، حسابرسی عملیاتی، روش‌های توافقی و... را در مؤسسات تقویت کنیم. برای این منظور از سویی صاحب‌کاران باید با این خدمات مؤسسات آشنا شوند و از سوی دیگر مؤسسات نیز این تخصص‌ها را در خود تقویت کنند. این امر نیازمند طراحی و اجرای برنامه‌های هدفمند آموزشی برای کارکنان مؤسسات از سوی مرکز آموزش جامعه است و ما هم در جامعه باید تلاش کنیم آموزش حرفه‌ای لازم را در این زمینه برای مؤسسات فراهم کنیم.
بنابراین، گسترش و تحکیم شراکت حرفه‌ای در مؤسسات حسابرسی، ارتقای سرمایه‌ی انسانی مؤسسات و تنوع‌بخشی به خدمات مؤسسات حرفه‌ای عمده‌ترین محورهایی است که در برنامه‌های جاری در قبال مؤسسات موردتوجه قرار می‌گیرد و هرکدام هم البته مجموعه‌ی گسترده‌ای از کارهای ریزودرشت را دربردارد.
ارتقای بخش آموزش و پژوهش جامعه در تمامی سال‌های اخیر مورد توجه جامعه بوده و به‌ویژه در سال‌های اخیر شاهد رشد بسیار خوبی در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی جامعه بوده‌ایم. در درجه‌ی نخست باید همچنان با استفاده از انواع روش‌های حضوری و آنلاین آموزش حرفه‌ای اعضا و نیز همکاران مؤسسات را بهبود ببخشیم. آموزش استانداردها، خدمات مالی، آیین رفتار حرفه‌ای را باید دایماً به‌روز کنیم و تعمیق ببخشیم و با آموزش‌های عمومی همراه سازیم. آموزش در زمینه‌ی توانمندی‌های فناوری اطلاعات و حسابرسی کامپیوتری بسیار ضروری است. در درازمدت مؤسساتی که از تخصص فناوری اطلاعات برخوردار نباشند قادر به استمرار حیات نیستند. همچنین باید شرکای مؤسسات حرفه‌ای بعضاً آموزش‌هایی در زمینه‌ی اداره‌ی کسب‌وکار و بنگاه اقتصادی ببینند. چراکه مؤسسات حسابرسی هم مانند یک بنگاه اقتصادی باید فعالیت در شرایط متغیر و پرالتهاب را تاب بیاورند. به‌علاوه، با توجه به مصوبه‌ی شورای عالی باید همکاری جامعه با دانشگاه‌ها تقویت شود تا به صورت دایمی بتوانیم از آخرین دستاوردهای علمی در حرفه‌مان بهره‌برداری کنیم. همچنین مایلم در کنار آموزش و پژوهش روی اطلاع‌رسانی هم تأکید کنم. تلاش ما این است که سایت و نشریات حرفه‌ای جامعه و همچنین حضور جامعه در شبکه‌های اجتماعی را تقویت کنیم.
تعامل با ذی‌نفعان حرفه‌ی حسابرسی و نهادهای ذی‌نفوذ بر فعالیت ما یکی از وظایف دایمی جامعه بوده است. در حقیقت ارتقای وضعیت حرفه بدون ایجاد محیط مساعد کلان برای فعالیت حرفه‌ای امکان‌پذیر نیست و این محیط مساعد از راه تعامل دایمی با مقام‌های نظارتی و مقررات‌گذار و استانداردگذار و قانون‌گذار انجام می‌شود. ما به طور دایم باید مسایل حرفه را با این مقامات در وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی، سازمان بورس و اوراق بهادار، بیمه‌ی مرکزی، کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات، دیوان عدالت اداری و غیره مطرح کنیم و از دیدگاه‌ها و نیازهای آنها آگاه باشیم. در خصوص طرح نهاد ناظر ما کماکان به تعامل با وزارت امور اقتصادی و دارایی و کمیسیون اقتصادی و مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه می‌دهیم تا حتی‌الامکان شاهد حفظ و ارتقای نهاد ناظر حرفه در چارچوب قانونی جدید باشیم.
رابطه‌ی جامعه حسابداران رسمی و اعضای این جامعه یک رابطه‌ی حرفه‌ای متقابل است. اعضای جامعه انتظار دارند جامعه حقوق حرفه‌ای آنها را رعایت کند و جامعه نیز متقابلاً انتظار دارد اعضا پایبند آیین رفتار حرفه‌ای باشند. این رابطه‌ای دوطرفه است و در صورتی که هریک از طرفین وظایف خود را به درستی یا به طور کامل انجام ندهد شاهد بروز مشکل می‌شویم. بنابراین ما باید دایم در تعامل با اعضا هم از طریق کارگروه‌های حرفه‌ای و هم به‌مدد سایر مکانیسم‌ها و راهکارها برای انتقال دیدگاه‌هایمان باشیم و اعضای حرفه‌ای نیز باید دایماً دیدگاه‌های خود را به جامعه منعکس کنند. طی دو دهه‌ی گذشته جامعه گام‌های بزرگی به جلو برداشته است و امیدوارم بتوانیم با یاری تمامی اعضا با برداشتن گام‌های بعدی به این روند تعالی استمرار ببخشیم. تقویت ارتباط با مؤسسات و شرکای آنها از طریق روابط عمومی، آموزش پرسنل در پاسخ‌گویی حداکثری به ارباب‌رجوع و تسریع در ارائه‌ی پاسخ به نیازهای مؤسسات، در اولویت کاری جامعه خواهد بود.